BEYŞEHİR HALILARI

Anadolu Selçuklu devrine ait halıların sade Konya'da bulunmuş halılar­dan ibaret olmadığı daha sonra Beyşehir Eşrefoğlu Carnii'nde 1930 yılında R, M. Riefstahl tarafından bulunan halı parçaları ile anlaşılmıştır. Burada bu­lunan üç halı parçası, Konya halılarının teknik ve desen özelliklerine sahip­tirler. Bu halılardan ikisi bugün Konya Mevlâna Müzesi'ndedir, 1,70x2,54 m ebadında olan birinde koyu mavi üzerine açık mavi renkte sonsuza doğru sı­ralanan baklavalar görülür, baklavaların sadece karşılıklı iki ucundan iki ta­rafa doğru kıvrılan çengeller çıkar. Ortalarında sekiz köşeli yıldız dolgu vardır. Çok az kalmış olan bordürünün arkaik bir kûfi yazıya havi olduğu anlaşıl­maktadır {Desen 8), (Levha 8). 0,49x1,16 m'lik çok küçük bir parça halinde kalmış olan diğerinde ise Konya'da bulunmuş bir halının zemin deseni ay­nen iükül açık kıı ııuzı üzerini* koyu kıı uıı/.ı ululuk yapılmışın (Desen !>), (Lev ha 9), l'sas bordürıi ise gene Konya'da bulunmuş halının esas bordürünün aynısıdır Tali bordiirlertle çifte kıllı harflerden bir sıralama görülür (Desen !))

 (Desen . 8)                                                             (Desen : 9)

Levha 10'da görülen ve çok büyük ebatta olduğu anlaşılan bir halının par çası olan üçüncü halı ise uzun saman kayıp olarak bilinmekteydi. Sadece R. M. Riefstahl'ın neşriyatmdaki resimleri ile tanınıyordu. Fakat son zamanlarda bu halıya ait büyük bir parça, İngiltere'de E. Unger'e ait Keir Koleksiyonu'nda ortaya çıkmıştır. 1971 'de J. Pozzi terekesi müzayedesinde satın alınmıştır. Renk İİ olarak neşredilmiştir.

Diğer bir parçanın da başka bir koleksiyonda oldu ğu öğrenilmiştir. Bu halı da beş metre uzunluktaki büyük bir halının parçası olmalıdır. Zemin ve bordürden bir kısmı kalmıştır. Koyu mavi zemin üstüne açık mavi renkte üsluplanmış çiçek motifleri dik bir eksen üzerinde bir sağa bir sola dönerek sıralanmıştır. Çiçeklerin içinden küçük bir sap üzerinde kö şeli bir form almış tomurcuklar sarkar. Çiçeklerin uçları kanca şeklinde kıv rılmıştır. Saplardan iki tarafa doğru yaprakçıklar çıkmaktadır. Bütün desen beyaz renkte bir şeritle konturlanmıştır. Geniş olan bordürde stilize edilmiş iri bir kufi yazı uzanır. Aralarına kancalı dolgular (eli belinde motifi) yerleşti rilmiştir. Geniş bordürün zemini soluk kırmızı renkte olup, örnekler koyu mor dur. Tali bordürler açık sarı olup, kızıl kahverengi küçük çifte kufi harfler sıralanmıştır. Selçuklu halıları içinde geometrik motiflerden tamamen bitki sel motiflere doğru gelişmeyi gösteren bu halı 14. yüzyıla tarihlendirilir (Lev ha 10), (Desen 10). Bu halının geniş bordürünün deseni Fustat'tan getirildiği söylenen başka bir halının bordürü ile benzerlik göstermektedir Öbür hah da bordür deseni çiçekli küfl yazıya doğru bir gelişme göstermektedir.